نوشته‌ها

آشنایی با علائم اختصاری پیچ و مهره

آشنایی با علائم اختصاری پیچ و مهره

آشنایی با علائم اختصاری پیچ و مهره

برای اینکه بتوانید پیچ و مهره مناسب پروژه خود را پیدا کنید، شما باید اندازه پیچ ها و ابعاد مناسب رزوه آن را بدانید.

اگر اندازه رزوه خیلی زیاد باشد ممکن است اتصال تحمل نکند و بشکند و اگر این اندازه خیلی کم باشد

ممکن است تنش اعمالی روی اتصال را تحمل نکند. ما در شرکت پیچ مهره کیمیاصنعت آماده ایم تا شما را

در ارتباط با انتخاب مناسب پیچ و مهره  یاری کنیم. در این قسمت سعی می کنیم اطلاعات مفیدی در این باره برای شما فراهم نماییم.

اجزای پیچ

پیچ از دو جزء اصلی تشکیل شده است:

گل یا سر پیچ (Head

رزوه (Thread)

نقشه پیچ

نقشه پیچ

 

گل پیچ بر اساس استاندارد آن و نحوه ساخت و محل سرویس دهی ممکن است به شکل های مختلفی ساخته شود.

اما از جمله مواردی که بسیار در نوع پیچ تعیین کننده می باشد جزء دوم یعنی رزوه پیچ است.

این بخش از پیچ یک استوانه است که براساس استانداردی مشخص رزوه شده است و عموما اندازه پیچ

براساس قطر این قسمت تعیین می گردد.

همانطور که در شکل ۱ نمایش داده شده است، قسمت های مختلف رزوه شامل موارد زیر می باشد:
اجزای رزوه

قله یا Crest
ریشه یا Root
گام یا Pitch
زاویه مارپیچ یا Helix angle
زاویه رزوه یا Thread angle
قطر خارجی (اصلی) یا Major diameter
قطر داخلی یا Minor diameter
قطر گام یا Pitch diameter

اندازه پیچ ها متناسب با قطر خارجی (اصلی) متفاوت است. این قطر همانطور که در شکل ۱ می بینید

فاصله بین دو قله در طرفین است.

عموما این فاصله براساس میلی متر بیان می شود و به بالاترین عدد گرد می شوند.

برای مثال پیچ ۳.۹۸ میلی متری را

پیچ ۴ میلی متری می گویند و برای ساده سازی با حرف “M” بیان می شود. و همچنین

پیچ M5 به یک پیچ با قطر ۵ میلی متر گفته می شود.

نحوه محاسبه قطر پیچ

برای فهمیدن سایز پیچ ‌میتوانید از ابزاری به نام گیج پیچ Bolt gauge استفاده کنید به

دو قسمت متریک و استاندارد تقسیم می‌شود.

معمولا سوراخ های متریک بالا و استاندارد ها در ردیف پایین قرار دارند.

پیچ را روی سوراخی که بنظر اندازه سر پیچ است فشار دهید و کوچکترین سوراخی که پیچ در آن فیکس می‌شود

نشان دهنده قطر پیچ است. برای مثال با توجه به عکس اندازه قطر پیچ D=3.8 است.

اگر گیج پیچ در دسترس نداشتید از خط کش هم می‌توانید برای اندازه گیری قطر پیچ استفاده کنید.

از بیرونی ترین لبه رزوه پیچ در یک طرف تا بیرونی ترین لبه رزوه در طرف دیگر اندازه گیری کنید

و مطمئن شوید که اندازه گیریتان در یک خط مستقیم انجام شده و در

قسمت ضخیم پیچ انجام شده. برای ثبت اندازه از واحد میلی متر برای پیچ های متریک استفاده کنید

و برای پیچ های استاندارد باید مقداری که اندازه گرفتید را به اینچ تبدیل کنید.

برای اندازه گیری قطر پیچ از ابزار دیگری مانند کولیس هم می‌توانید استفاده کنید.
اندازه گیری گام پیچ

اندازه گام پیچ شامل ارتفاع و فاصله بین رزوه‌ها مربوط می شود، برای اندازه گیری گام پیچ،

گیج پیچ خود را برگردانید تا رزوه سنج را پیدا کنید. پشت پیچ گیج برآمدگی های پلاستیکی دارد

که می توان از آنها برای تعیین رزوه پیچ استفاده کرد. به برچسب ها نگاه کنید تا ببینید کدام گیج ب

رای پیچ های استاندارد و کدام برای پیچ های متریک است، زیرا اندازه گام ها متفاوت است.

هنگامی که رزوه سنج دقیقا رزوه های پیچ را در خود جای می‌دهد، متوقف شوید.

هنگامی که رزوه های پلاستیکی کاملاً در رزوه های پیچ قرار می گیرند،

اندازه گام پیچ را پیدا کرده اید برای اطمینان از زاویه ای به گیج نگاه کنید تا ببینید

آیا نوری از بین رزوه های پلاستیکی

و رزوه های پیچ شما عبور می کند اگر چنین بود باید اندازه بعدی را امتحان کنید

تا اندازه دقیق گام پیچ را بدست آورید.

به اختصار گام پیچ را با حرف P مشخص میکنند.

برخی از گام سنج های پیچ ممکن است شبیه یک چاقوی جیبی هستند.

کارایی این مدل ها یکی است و هردو گام پیچ را بصورت دقیق اندازه گیری می‌کند.

اگر یکی از آن ها را دارید، هر کدام از شابلون های آن نشان دهنده گام مدلی از پیچ هاست،

سعی کنید پیچ مورد نظر خود را با یکی از شابلون ها در کنار هم فیکس کنید.

عددی که روی آن نوشته اندازه گام پیچ را مشخص می‌کند.

آشنایی با علائم اختصاری پیچ و مهره

اندازه گیری طول پیچ

طول پیچ فاصله شروع رزوه ها، تا انتهای پیچ است. برای پیچ های معمولی

شش گوش یا پیچ های استوانه‎‌ای آلنی،

این به معنای اینست که طول پیچ از زیر سطح پیچ در نظر گرفته می‌شود

تا انتهای پیچ اما برای پیچ هایی

که قسمت بالای سر با سطح همسطح است و سطح صافی دارند مانند پیچ آلنی سر تخت،

طول آن از بالای سر اندازه گیری می شود. برای اندازه گیری طول پیچ می‌توان

از خط کش یا پیچ گیج استفاده کرد.

حرف L نشان دهنده طول پیچ است

به دلیل شکل گل سر این پیچ می باشد که به معنای شش وجهی است.

در بازار ایران این پیچ به نام های پیچ آچاری یا پیچ آچارخور نیز رایج است.

تقریبا می توان گفت که پر مصرف ترین نوع پیچ در صنایع مختلف نظیر صنایع راه و ساختمان،

صنایع ریلی، صنایع هوایی است.

و در کنار مهره شش گوش استفاده می‌شود.

پیچ شش گوش

پیچ شش گوش  تمام رزوه

نامگذاری پیچ و مهره

نامگذاری پیچ و مهره

نامگذاری صحیح پیچ و مهره ها به دلیل تنوع زیاد آنها بسیار مهم است.
پیچ و مهره و واشرها اکثرا با توجه به شکل ظاهریشان نامگذای شده اند.
نمونه نامگذاری پیچ و مهره از روی شکل ظاهری: پیچ شش گوش، پیچ چشمی،

پیچ آلن سر خزینه، پیچ سر استوانه و …
مهره تاجدار، مهره خروسکی، مهره چهارگوش، مهره ششگوش،

مهره سربسته، مهره کلاهی، مهره فلنج دار، و …
واشر ستاره ای، واشر تخت، واشر بشقابی، واشر فنری،واشر موجی،

واشر فنری دوبل، واشر ریلی، واشر مربعی، و …

پیچ و مهره ها از روی عملکرد و محل مصرف آنها نیز نامگذاری شده اند.

برای مثال: مهره قفلی، مهره جوشی،و …
پیچ آلن مغزی، پیچ خودکار یا خودرو، و …
واشر قفلی، واشر تنظیم، و …

با توجه به تنوع پیچ و مهره ها بهترین روش برای مشخص کردن دقیق شکل ظاهری

آنها ارایه کد استاندارد ابعادی مربوطه می باشد.
این کد موارد ذیل را مشخص می کند:

شکل ظاهری پیچ و مهره و واشر
مقدار رزوه پیچ ( نیم رزوه یا تمام زوه )

پس از مشخص شدن استاندارد ابعادی، برای مثال استاندارد DIN EN 24014 ،

برای نامگذاری صحیح پیچ و مهره ها نیاز به مشخص شدن موارد ذیل می باشد.

 

پیچ ومهره

پیچ ومهره غفاری

برای پیچها:
قطر پیچ
گام رزوه
طول پیچ
گرید
پوشش

فروش مهره 2H

فروش مهره ۲H

برای مهره ها:
سایز
گام رزوه
گریدنامگذاری صحیح پیچ و مهره – عکس
پوشش

 

واشر

واشر چیست؟

برای واشرها:
سایز
گریدتصویر نامگذاری صحیح پیچ و مهره
پوشش

برای دیگر اقلام قیدو بستی اعلان کد استاندارد و گرید کفایت می کند.

در صورتیکه گام رزوه در سفارش مشخص نشود گام درشت یا Coarse پیش فرض محسوب می شود.

اگر خریدار گام رزوه خاصی مد نظر دارد باید در زمان سفارش آن را قید نماید.
در سفارش خرید یا ساخت نامگذاری صحیح پیچ و مهره بسیار مهم است.
مهمترین استانداردهای ابعادی برای پیچ و مهره و واشر عبارتند از:

DIN
DIN ISO
DIN EN
ASME
BS

نمونه اطلاعات کامل برای سفارش پیچ: DIN 933 – M20*80 – Class 8.8 – گالوانیزه سفید
M20 قطر پیچ به میلیمتر
۸۰ طول کل پیچ – از نوک رزوه تا زیر آچارخور – به میلیمتر
۸٫۸ کلاس استحکام پیچ

نمونه اطلاعات کامل جهت سفارش مهره: DIN 934 – M20 – Class 8 گالوانیزه سفید / Electrogalvanize
M20 سایز پیچی که مهره روی آن بسته می شود
۸ کلاس استحکام مهره

نمونه اطلاات کامل جهت سفارش واش: DIN 125 – M20 – St – گالوانیزه سفید
M20 سایز پیچی که واشر روی آن قرار می گیرد
St نوع جنس واشر

نامگذاری پیچ ها بر اساس قطر پیچ، گام رزوه، طول پیچ، گرید و پوشش انجام می شود و برای نامگذاری صحیح مهره ها

نیز باید به سایز مهره، گام رزوه، پوشش و گرید مهره نیز توجه نمود.

یکی از مهم ترین پردکاربردترین ابزار در صنایع ماشین سازی، ساختمان سازی، صنعت چوب و… پیچ و مهره می باشد.

پیچ و مهره برای اتصال و محکم کردن دو قطعه با جنس یکسان و یا دو متریال با جنس متفاوت به کار می رود.

پیچ و مهره در انواع مختلفی تولید می شوند و برحسب کاربردی که دارند در صنایع مختلف به کار می روند.

تنظیم جدول سایز یکی از بهترین روش ها جهت معرفی راحت تر و بهتر پیچ و مهره ها می باشد.

در این جدول مواردی از قبیل قطر، مساحت سطح مقطع، کلاس، بار قابل تحمل به نیوتون و کیلوگرم درج شده است.

کد خوانی پیچ و مهره

پیچ و مهره ها به منظور شناسایی دارای کد های مخصوصی هستند.

این کد ها دارای استاندارد های مشخص شده ای می باشند که در سطح جهانی مورد استفاده قرار می گیرند.

در این استاندارد ها نوع پیچ، قطر پیچ و طول پیچ ثابت می باشد.

این استاندارد ها در دو سیستم متریک و آمریکایی تعریف می شوند.

تمامی موارد در هر دو استاندارد مشابه و یکسان می باشد و تنها تفاوت آنها در واحد های اندازه گیری می باشد.

واحد اندازه گیری در سیستم آمریکایی بر اساس اینچ بوده و در سیستم متریک ابعاد

اندازه گیری بر اساس میلی متر می باشد.

روزه های ایزومتریک پیچ ومهره

 

روزه های ایزومتریک پیچ ومهره

آشنایی با ساختمان پیچ و تعاریف و استاندارد های آن

روزه های ایزومتریک پیچ ومهره

نقش اتصالات در صنعت یک نقش انکار نشدنی و حساس هست.

در صنعت دو نوع اتصالات داریم.
یکی دایم و جدانشدنی مثل جوش کاری ها و دیگری غیر دایم و جداشدنی مثل پیچ و مهره .
در اینجا سعی میشود تا با بررسی عملکرد پیچ و مهره و نوع طراحی و ساخت آنها هم آشنا شویم.

علاوه بر این با کاربردی کردن اطلاعاتی که در آزمایشگاه ها و یا توسط رابطه ها و فرمول ها بدست می آیند ٬ بتوانیم دید بهتری از پیچ و مهره نسبت به قبل پیدا کنیم.

آشنایی با ساختمان پیچ و تعاریف و استاندارد های آن
در شکل زیر شما گام دنده ٬ پخ و قطر بزرگ پیچ رو مشاهده می کنید:

گام به معنای فاصله دو دنده متوالی هست .که هم در چرخ دنده ها و هم در پیچ ها کار برد دارد.
این گام برابر پیشروی فاصله ای هست که به اندازه یک دور چرخیدن پیچ در جهت موازی با محور جا بجا میشود.

در پیچ های متریک ما دو نوع گام ریز و گام درشت داریم.

بطوری که در دنده ریز ها در هر ۲٫۵ سانتی متر ۱۸ دنده و در دنده درشت ها در هر ۲٫۵ سانتی متر ۱۱ دنده داریم.
ولی کاربرد دنده درشت ها عموما بیشتر هست.
در سیستم متریک نوع پیچ رو اینطوری نشون میدن:مثلا
M12*1.75

M : یعنی متریک
۱۲: قطر بزرگ اسمی پیچ
۱٫۷۵ : گام پیچ هست.

در سیستم آمریکایی یا اینچی نحوه نام گذاری پیچ ها به اینصورت هست.
دنده درشت ها با UNC و دنده ریز ها با UNF مثلا:
۸/۵″-۱۸ UNF
عدد ۱۸ نشان دهنده تعداد ۱۸ دنده در یک اینچ از پیچ هست.

نحوه طراحی اتصالات پیچ و مهره:

روزه های ایزومتریک پیچ ومهره
در یک اتصال پیچ و مهره ٬ نیرویی که به پیچ وارد میشه میتونه در جهت طول پیچ باشه

(نیروی کششی) و یا در جهت عمود بر پیچ (تنش برشی) .

در تنش های برشی نیرو در مقطع پیچ که همون قطر پیچ هست

وارد میشه ولی در تنش های کششی این نیرو در رزوه ها تمرکز پیدا می کنه.
اما این که در بکار بردن انواع اقسام پیچ ها (دنده ریز و دنده درشت .

پایه بلند و کوتاه و انواع اقسام سایز ها ) چه طراحی هایی لازم هست

بحثیه که در ادامه دربارش می نویسم.
اول از همه اینکه طول مناسب پیچ باید به اندازه ای باشه

که پس از سفت کردن مهره حداکثر یک با دو دنده از اون بیرون بزنه.

اگر جایی رو سوراخ کردید و قرار هست پیچ ومهره بشه

چون لبه این سوراخ ها ممکنه تیز و پلیسه دار باشه بهتره که از واشر استفاده بشه.

چون فرورفتن این لبه های تیز به سر پیچ باعث افزایش تمرکز تنش میشه.

واشر ها هم لازمه که فولادی باشن.

نکته بعدی اینه که در زمان بستن و سفت کردن یک پیچ

٬ نیرویی به پیچ وارد میشه که باعث کشیدگی اون میشه

و یک پیش بار یا نیروی گیرش در پیچ ذخیره میشه که با Fi نمایش داده میشه.

اگر در زمان اعمال بار بر روی قطعه ٬

نیروی بار اعمال شده و نیرویی که قبلا به عنوان گیرش ذخیره شده

از حد الاستیک پیچ بیشتر باشه سبب بریدن و شکستگی پیچ خواهد شد.

زمان سفت کردن پیچ هم بهرته که پیچ ثابت باشه ومهره چرخانده بشه تا از اعمال گشتاور پیچشی ای که ناشی از اصطکاک هست به پیچ وارد نشه.

روزه های ایزومتریک پیچ ومهره

اما خوبه که بدنیم اصلا سفت کردن پیچ چه تاثیری در اتصال داره.
ببینید ما زمانی که پیچی رو سفت می کنیم در حقیقت داریم

نیروی هایی که تحت بار به پیچ وارد میشن رو به سطح مورد اتصال انتقال میدیم.

میشه با رابطه های ریاضی ثابت کرد که هر چه پیچ سفت تر باشه ٬

نیروی بار بر روی پیچ کمتر و در سطوح بیشتر منتقل میشه.

ولی در عوض نیروی پیش تنیده بیشتری در پیچ ذخیره میشه که باعث کشیدگی بیشتر خواهد شد.

رابطه نیرو های وارد بر پیچ این هست:
Fb =Fi +Cp

C در اینجا به معنای ثابت اتصال هست.

این پابت هر چه کمتر باشه به پیچ نیروی کمتری اعمال میشه.

این ثابت از رابطه ای بین ضرایب فنریت پیچ و واشر ها بدست میاد.

از اینجا به اهمیت وجود واشر پی میبریم.
اما برای اینکه نیروی مجاز بر پیچ رو بدست بیاریم لازمه که یک ضریب اطمینان هم داشته باشیم.

این ضریب اطمینان در ثابت اتصال ضرب میشه تا نهایتا در طراحی ها نیروی کمتری برای وارد شدن

بر پیچ مورد نظر در نظر گرفته بشه.نیروی مجاز با Fpr نمایش داده میشه.

به این حداکثر بار مجاز ٬ بار گواه گفته میشه.

اما نکته فوق العاده مهمی که از این رابطه ها بدست میاد

٬‌میزان نیروی وارده به پیچ در هنگام بستن اون هست.
تورک متر چیزیه که کمتر در تعمیر گاه ها استفاده میشه

و متاسفانه کمتر مکانیکی دانش و سواد استفاده از تورک متر رو داره.

برای پی بردن به اهمیت تورک متر ادامه بحث رو بخونین.

ببینید ما دونوع اتصال پیچ و مهره داریم .

یکی یکبار مصرف و دیگری چند بار مصرف.
اگر پیچ رو انقدر سفت کنیم که تا به عدد Fpr0.9 برسه

٬ کشیدگی در پیچ به حدی خواهد بود که اگر این پیچ رو باز کنیم

دیگه قابل استفاده نخواهد بود .البته میزان کشیدگی در پیچ ممکنه به اندازه ای نباشه

که با چشم مسلح دیده بشه.حتی ممکنه بار ها وبار ها از این پیچ استفاده بشه.

ولی در شرایط سخت وبارگذاری شدید این پیچ به هیچ عنوان قابل اعتماد نیست

و احتمال شکستگی در اون بسیار زیاد هست.

برای همین هم توصیه میشه اگر قصد استفاده مجدد از پیچ رو دارید

حداکثر تا Fpr 0.75 به اون نیرو وارد کنید و بدیهی هست

که استفاده از آچار تورک متر چقدر لازم و ضروری هست.

این قضیه در پیچ هایی که تحت نواسانات شدید دمایی هستن

(مثل پیچ سر سیلندر ) ویا در تحت بار های متناوب هستن

که باعث بروز پدیده خستگی میشه ٬‌بیشتر و حساس تر هست

روزه های ایزومتریک پیچ ومهره

انواع پیچ:

۱-پیچ متریک : زوایه ی دهانه ی آن ۶۰ درجه می باشد

۲- اینچی(ویتورت) : زوایه ی دهانه ی آن ۵۵ درجه می باشد.

۳- ذوزنقه Tr : زوایه ی دهانه ی آن ۳۰ در جه می باشد و برای انتقال قدرت استفاده می شود.

جنس پیچ ها:
جنس پیچ ها بر حسب انواع استفاده ای است که از آن ها خواهیم داشت.

۱- فولادی

۲- مس – برنج

۳- غیر فلزی

St60 یعنی یک میلیمتر مربع از این پیچ ۶۰ کیلوگرم را تحمل می کند.

در موارد زیر از پرچکاری استفاده می شود:

۱-نازک بودن ورق ها

۲-دشوار بودن جوشکاری

۳-تغییر شکل قطعات ورق بر اثر تنش حرارتی ناشی از جوشکاری

در جنس میخ پرچ ها از فلزاتی استفاده می شود که قابلیت فرم گرفتن داشته باشند.

مهمترین خطاهای پرچکاری :

۱- بریدن میخ پرچ ها به علت عدم اندازه گیری دقیق و تطبیق نداشتن سوراخ ها

۲- آب بندی نشدئن مخازن به علت فاصله ی بین ورق ها

۳- لق شدن اتصالات در صورت محاسبه نشدن طول میخ پرچ و سالم نبودن ابزار

شش گوش آهنی گالوانیزه

پیچ شش گوش آهنی

پیچ شش گوش آهنی,پیچ شش گوش از سایز M6 تا سایز M100 طبق استاندارد DIN931 ,DIN 933
استانداردهای پرکاربرد متریالی این دسته از محصولات دردو دسته کلی استانداردهایISO و ASTM

می­باشد که شامل ISO 898-1 و ASTM های ،A193، A307، A325، A490 و غیره می­باشند.
پیــچ­های شش گوش یـکی از اجـزای جـدایی ناپذیر صنایع مختلف می­باشند و کاربرد ­های بسیاری در

صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، صنعت ساختمان، صنایع نیروگاهی، صنعت خودروسازی و غیره دارند.

اصطلاح پیچ شش گوش عموماً به پیچ­های با گل شش­پر اطلاق می­شود که طبق استانـداردهای مختلف

متریالی بصورت فولادهای ساده کربنی، فولاهای کم آلیاژ، فولادهای آلیاژی، فولادهای زنگ ­نزن و سایر

فولادها و سوپرآلیاژها و همچنین آلیاژهای آلومینیومی و … می­تواند وجود داشته باشد. این اقلام قید

و بـستی از مهم­ترین و پرمصـرف­ ترین انـواع پیچ­های صنعتی میباشـند که بخش اعـظم مصـارف امروزه

کشور از طریق تـولیـد داخل و واردات (بیش از ۷۰ ٪) در بازار ارائه می­شود. این پـیـچ­ها اسـتانداردهای

متریالی مشخصی دارندودر حال حاضربا متریال موجوددر کشور و خارج از کشور قابل تولید و تـأمین

می­باشند.
متریال مورد استفاده در تهیه این پیچ­ها از شرکت­های داخلی و همچنین شرکت های اروپایی قابل تهیه است.
کلیه سایزهای پر مصرف این پیچ­ ها با توجه به نیاز پروژه های کشور در صنایع مختلف از سایز M6

تا M100 توسط شرکت ظفر صالح سبا قابل تولید و تأمین می­باشند.

پیچ ها با پوشش های مختلفی قابل عرضه میباشند که شامل پوشش سیاه، پوشش داکرومات پوشش

گالوانیزه گرم و پوشش گالوانیزه سرد (کروماته آبی، فسفاته زرد) میباشند