سختی سنجی پیچ و مهره به روش راکول

پیچ شش گوش گروه صنعتی غفاری

پیچ شش گوش ,پیچ و مهره ,گروه صنعتی غفاری ,پیچ آلن ,پیچ آلن مغزی ,پیچ اتاقی, پیچ استوانه, پیچ استیل, پیچ تی, پیچ چشمی, پیچ خروسکی, پیچ دوسره, پیچ متری, خودکار, رول بولت, سرخزینه, سرمته ای, مهره استیل, مهره باریک), مهره بلند, مهره تی, مهره جوشی, مهره چاکدار, مهره چشمی ,مهره خروسکی ,مهره سربسته ,مهره شش گوش-, مهره قفلی, مهره کاسه نمدی,- مهره گرد, مهره مربعی, مهره واشردار, واشر استیل, واشر تخت HV-, واشر تخت آهنی-, واشر فنری, یوبولت,گروه صنعتی غفاری

بازرگانی گروه صنعتی غفاری,پیچ ,پیچ صنعتی, پیچ مهره, پیچ مهره ,گروه صنعتی غفاری, فروش پیچ و مهره, گروه صنعتی غفاری,خرید پیچ و مهره, دریافت نمایندگی بولت, پیچ و مهره برای ایران, پیچ و مهره ساختمان اسکلتی, صنعت, صنعت پیچ و مهره, فروشگاه گروه صنعتی غفاری, گروه صنعتی غفاری بولت, گروه صنعتی غفاری صنت بولت, گروه صنعتی غفاری, گروه صنعتی غفاری پیچ و مهره, گروه صنعتی, گروه صنعتی پیچ و مهره ,گروه صنعتی پیچ ومهره, مهره,مهره صنعتی, مهره و پیچ,گروه صنعتی غفاری ,پیچ, تاریخچه پیچ ومهره وزمان پیچ و مهره خودرو سازی -, پل سازی ,- پترو شیمی -, ساخت اسباب بازی ,- مسکن ,- کامپیوتر -, کشتی سازی – ,صنایع هواپیمایی -, صنعت نفت -, سازهای فلزی ,- برق ,– کشتی سازی ,ووابتدا پپیچ فولادی,وپیچ و مهرانواع پیچهای سر شش گوش -, انواع پیچهای آلنی -, انواع پیچهای استوانه ای ,- انواع پیچ خودکار -, پیچهای بکسی و شیروانی -, انواع استات بولتها – رول بولتها – انکر بولتها – پیچهای چرخ – پیچهای دو سر دنده – انواع پیچهای MDF – انواع مهرها در قالب مهرهای سر شش گوش و چهار گوش – مهرهای جوشی – مهرهای قفلی و کاسه نمد دار – مهرهای چرخ ماشین – مهره های فلنج دار وجنس پیچ ها
جنس پیچ وپیرده‌ی مقاومتی پیچوانواع پیچ ها وصنایع نفت و گاز و پتروشیمیوصنایع ساختمانوچ های انتقال وه وتولید پیچ و مهره وصنعت پیچ و مهره واتحادیه پیچ و مهره وصنایع وابسته پیچ و مهره

کاربرد پیچ و مهره درنفت گاز پتروشیمی
کاربرد پیچ و مهره در صنعت ساختمان
کاربرد پیچ و مهره در صنایع نیروگاهی
کاربرد پیچ و مهره در پل سازی
کاربرد پیچ و مهره در آب و فاضلاب
کاربرد پیچ و مهره در راه آهن و مترو
کاربرد پیچ و مهره در سد سازی و برق
کاربرد پیچ و مهره در صنعت خودرو.

پیچ چیست ؟

پیچ در واقع سطح شیبداری است که یک محور یا یک استوانه را دور می زند.۵۵۳۷۷۰۹۲

یکی از روشهـای عمده اتصالات و خصوصاً اتــصالات مکانیکی استفــاده از پیچ و مهـــره است.

پیچ معمولا در اتصالاتی استفاده می شود که نیاز به باز و بسته شدن داشته باشد و یا دارای لرزه هایی است که باید بعد از مدتی دوباره تنظیم یا محکم شود برخلاف چسب یا جوش که یک اتصال دائمی هستند.

واژه( Bolt) واژه ای عام است که درمورد همه اتصال دهنده های رزوه دار نظیر پیچهای دو سر رزوه بدون گل یا تمام رزوه ( Stud Bolt) و نیز پیچهای خودکار ( Machine Screws ) اطلاق می گردد. مباحث گوناگونی در ارتباط با پیچ و مهره ها نظیر مواد و آلیاژ های مصرفی ، ابعاد دلخواه ،آنالیز شیمیایی و خواص مکانیکی و فیزیکی ، طراحی و هندسه ، تعاریف تخصصی ، روش تولید ، طبقه بندی پیچها ، بازرسی و کنترل کیفیت ، کاربردها ، پوشش و رنگ ، انواع پیچ و مهره ، نشانه گذاری ، عیوب احتمالی ، طریقه استفاده و اعمال گشتاور، استانداردهای مرتبط ، خوردگی ،انواع شکست، عملیات حرارتی ، نمونه برداری و مستند سازی وجود دارد. دراستـــاندارد ISO 1891 تعـاریف و واژه های مربوط به پیچ و مهره ها ذکر شده است.

متریال:

در پیچ های فلزی از فولاد کربن پایین , کربن متوسط و کربن بالا استفاده میکنند.

یکی از مهمترین نکاتی که در تولید پیچ و مهره باید به آن توجه داشت نوع جنس و مواد اولیه است که در کیفیت محصول و قیمت تمام شده آن تاثیر زیادی دارد .نوع مفتول فولادی که در تولید پیچ و مهره ها استفاده می شود باید قابلیت فرم پذیری سرد (ColdHeadingQuality (CHQ باشند.

این نوع فولاد معمولا از فولاد های ساختمان و معمولی گرانتر می باشد . در این نوع فولاد سعی می شود حبابهای ریز هوا به حداقل برسد و سطح و مقطع مفتول به صورت یکنواخت و همگن تر باشد تا در هنگام تولید ایجاد ترک نشود.

نکته : این نوع از پیچ ها بعد از تولید مورد عملیات حرارتی قرار گرفته تا میزان مقاومتشان تقویت گردد.

فولاد های کربن پایین:

پیچ های تولید شده از این فولاد معمولا در صنایعی استفاده می شود که فشار بالایی چه از لحاظ دما , کشش و نیرو بر روی آن نباشد مانند صنایع برق و مخابرات و صنایع پایین دستی .به این پیچ ها , پیچ آهنی می گویند.

فولاد های کربن متوسط:

پیچ های تولید شده از این فولاد به علت استحکام بالا دزر صنایع پل سازی , استراکچر سازی , نفت و صنایع حساس استفاده می شوند . این نوع از پیچ ها , پیچ فولادی یا خشکه خطاب می شوند.

فولاد های کربن بالا (زنگ نزن):

پیچ های تولید شده از این فولاد به علت مقاومت بسیار بالا در زمینه های مختلف در صنایع دریایی , صنایع غذایی ومکانهای بسیار مرطوب استفاده می شوند.

نکته: به علت هزینه بسیار بالای این محصولات از مشابه فولادی با پوشش های مختلف در صورت امکان استفاده می شود.

استفاده از فلز های آلمینیوم , مس و برنج نیز معمول می باشد.

فورج:

فورج پیچ و مهره به دو روش سرد و گرم انجام می گیرد.

در روش فورج گــرم بعــد از حــرارت دهــی سـر قطـعه در دمـای بــالا (۸۵۰-۱۲۰۰) توسط دستگاه پرس شکل سر پیچ ایجاد می شود.

در روش فورج سرد یا اکستروژن بدون استفاده از حرارت و توسط دستگاه قالب زنی ، پیچ در طی چند مرحله ولی بسیار سریع تغییر مقطع داده و بصورت آماده استفاده (رزوه شده) از دستگاه خارج می گردد.

پیچ ها از لحاض ظاهری به دو دسته تقسیم می شوند.

۱-پیچ های خودکار: پیچ %ݞZ۹fpfp5iݾیچ هستند که برای ثایت شدن در قطعه مورد اتصال نیازی به مهره ندارد و درون کار فرو می رود و نوک آن معمولا مانند میخ تیز می باشد , در مواردی می تواند قطعه را سوراخ کند. مانند پیچ سر مته ای و پیچ چوب.

۲-پیچ های غیر خودکار: این نوع پیچ ها برای ثابت شدن نیاز به مهره دارند یا قطعه ای که مانند مهره باشد و بتواند کار مهره را انجام دهد , معروفترین آن را می توان پیچ شش گوش را ذکر کرد همچنین پیچ اتاقی , پیچ جوشی , پیچ استوانه , پیچ آلن واستاد بولت و …

پوشش:
همانگونه که در گذشته توضیح دادیم برای استفاده از پیچ و مهره های آهنی و فولادی در محیط های مرطوب و صنایع دریایی از پوشش های مختلف استفاده می شود که به اختصار هر کدام را توضیح می دهیم.

فسفات و کرومات:
این پوششها که پوششهای تبدیلی نامیده می‌‌شوند، پوششهایی هستند که ‌از خود فلز ایجاد می‌‌شوند. فسفاتها و کروماتها نامحلول‌اند. با استفاده ‌از محلولهای معینی مثل اسید سولفوریک با مقدار معینی از نمکهای فسفات ، قسمت سطحی قطعات فلزی را تبدیل به فسفات یا کرومات آن فلز می‌‌کنند و در نتیجه ، به سطح قطعه فلز چسبیده و بعنوان پوششهای محافظ در محیط‌های خنثی می‌‌توانند کارایی داشته باشند.
این پوششها بیشتر به ‌این دلیل فراهم می‌‌شوند که ‌از روی آنها بتوان پوششهای رنگ را بر روی قطعات فلزی بکار برد. پس پوششهای فسفاتی ، کروماتی ، بعنوان آستر نیز در قطعات صنعتی می‌‌توانند عمل کنند؛ چرا که وجود این پوشش ، ارتباط رنگ با قطعه را محکم‌تر می‌‌سازد. رنگ کم و بیش دارای تخلخل است و اگر خوب فراهم نشود، نمی‌‌تواند از خوردگی جلوگیری کند.

اکسید فلزات:
اکسید برخی فلزات بر روی خود فلزات ، از خوردگی جلوگیری می‌‌کند. بعنوان مثال ، می‌‌توان تحت عوامل کنترل شده ، لایه‌ای از اکسید آلومینیوم بر روی آلومینیوم نشاند. اکسید آلومینیوم رنگ خوبی دارد و اکسید آن به سطح فلز می‌‌چسبد و باعث می‌‌شود که ‌اتمسفر به‌ آن اثر نکرده و مقاومت خوبی در مقابل خوردگی داشته باشد.
همچنین اکسید آلومینیوم رنگ‌پذیر است و می‌‌توان با الکترولیز و غوطه‌وری ، آن را رنگ کرد. اکسید آلومینیوم دارای تخلخل و حفره‌های شش وجهی است که با الکترولیز ، رنگ در این حفره‌ها قرار می‌‌گیرد.

گالوانیزه گرم مذابی (HotDipGalvanaized):
روی فلزی است به رنگ سفید متمایل به آبی٬ بالاتراز ۱۰۰ درجه سانتیگراد شکننده٬ مابین۱۰۰ الی ۲۰۰ درجه سانتیگراد نرم٬ قابل انحنا و انبساط است و می‌توان به صورت ورقه‌های نازک درآورد٬ بالای ۲۰۰ درجه سانتیگراد دوباره شکننده می‌شود. خاصیت تکنیکی خیلی مهم روی حفاظت خیلی خوب پوشش‌های آن در مقابل خوردگی است. این خاصیت ترجیحا بواسطه تشکیل لایه یکنواخت و چسبنده اتمسفر ایجاد می‌شود و عموما شامل اکسید و هیدروکسید کربنات روی و گاهی نیز سولفات و کلرید روی می‌باشد.
این روش گالوانیزه کردن بوسیله غوطه ور نمودن فلز در حمام روی مذاب در دمای ۴۲۰-۴۵۰ C انجام می شودو پس از خارج نمودن نمونه از حمام , روی نخست با اکسیژن و سپس با کربن واکنش داده و لایه مقاوم به خوردگی (ZnCo3) را ایجاد می کند . این روش برای جلوگیری از زنگ زدگی استفاده می شود .
این نوع گالوانیزه باعث پیوند روی و اهن می شود و این پوشش قابلیت پذیرش جوش دارد و برای کار در دمای بالا (تا ۲۰۰C ) مناسب می باشد .گاهی به حمام روی سرب افزوده می شود که هدف از این کار افزایش سیالیت روی است . این امر باعث کاهش مصرف روی و قابل بازیافت بودن سرباره می شود.

گالوانیزه الکتریکی ( سفید , زرد , هفت رنگ و سبز ) (zinc plated):
در این روش ترسیب گالوانیک یک فلز بر پایه واکنشهای الکتروشیمیایی صورت می‌گیرد. هنگام الکترولیز در سطح محدود الکترود/الکترولیت در نتیجه واکنشهای الکتروشیمیایی الکترون‌ها یا دریافت می‌شوند (احیا) و یا واگذار می‌شوند (اکسیداسیون). برای اینکه واکنشها در جهت واحد مورد‌ نظر ادمه یابند لازم است به طور مداوم از منبع جریان خارجی استفاده شود. واکنشهای مشخص در آند و کاتد همچنین در الکترولیت همیشه به صورت همزمان صورت می‌گیرند. محلول الکترولیت باید شامل یونهای فلز رسوب‌کننده باشد و چون یونهای فلزها دارای بار مثبت می باشند به علت جذب بارهای مخالف تمایل به حرکت در جهت الکترود یا قطبی که دارای الکترون اضافی می‌باشد (قطب منفی یا کاتد) را دارند. قطب مخالف که کمبود الکترون دارد قطب مثبت یا آند نامیده می‌شود. به طور کلی سیکل معمول پوشش‌دهی را می‌توان به صورت زیر در نظر گرفت:

یک اتم در آند یک یا چند الکترون از دست می‌دهد و در محلول پوشش‌دهی به صورت یون مثبت در می‌آید.
یون مثبت به طرف کاتد یعنی محل تجمع الکترون‌ها جذب شده و در جهت آن حرکت می‌کند.
این یون الکترون‌های از دست داده را در کاتد به دست آورده و پس از تبدیل به اتم به صورت جزیی از فلز رسوب می‌کند.

نیکل کروم:
( نیکل سفید شبیه به نقره متمایل به زرد / کروم سفید شبیه به نقره متمایل به آبی)
در این روش ابتدا نمونه با نیکل آبدهی می شود
(نیکل رسانا بوده خاصیت مغناطیسی دارد, زنگ نمی زند و جوش می پذیرد )
بعد از آن با کروم به منظور ایجاد سطحی صیقلی , خوب و مقاوم در برابر خوردگی ایجاد می شود
(کروم زنگ نمیزند , جوش و نقاشی نمی پذیرد و در برابر اسید های هالوژن دار تاثیر می پذیرد اما در برابر گازها ,محلول های قلیایی و نمکی مقاوم است).

تفلن (P.T.F.E):
پوشش P.T.F.T در رنگ های مختلف مانند سبز, آبی, زرد ,مشکی, توسی و …… می باشد.
این پوشش در برابر خوردگی و سایش مقاومت دارد . این پوشش توانایی تحمل دمای ۲۰۰ تا ۳۵۰ C
رادارد.ضمنا پوشش تفلن عایق الکتریکی و ضد آب بوده و در برابر اسید, باز و نمک ایستایی دارد .
گروه دیگری از پوشش ها هستند که مورد استفاده در صنایع قید و بستی نمی باشند و از توضیح آن پرهیز می نماییم. مانند پوشش طلا , نقره , پلاتین و …

تولید رزوه:
با ۲ روش می توان رزوه ها را تولید نمود :
الف) ماشینکاری (حدیده)
در این روش توسط تراشکاری رزوه هایی را بر روی میل گرد ایجاد می کنیم. قطر خارجی رزوه های تولید شده به این روش برابر با قطر ساق پیچ است.

ب) نورد ( رولینگ ) (مالشی)
در این روش بجای تراش و حذف قسمتهایی از میل گرد اولیه ، توسط فرآیند اکستروژن رزوه ها را ایجاد می کنیم . مقطع پیچ قبل از رزوه شدن دارای ۲ قطر متفاوت می باشد، قسمتی که قرار است رزوه شود دارای قطری کمتر بوده که پس از رزوه بواسطه انبساط شعاعی و دارای قطری برابر ساق (Shank ) می گردد.
ضعیف ترین منطقه رزوه نسبت به نیروهای مکانیکی قطر کوچک ( Minor) است و چون این مقدار در هر دو روش تولید برابر است بنابراین از لحاظ مقاومت یکسانند، از طرفی کار سرد بر روی آلیاژ پیچ در روش نورد موجب افزایش فشردگی و استحکام رزوه ها می گردد.
در این روش بعد از عملیات رزوه زنی ،پیچهای با گرید ۸٫۸ و بالاتر جهت افزایش استحکام و سختی مورد عملیات حرارتی سختکاری (۷۰۰-۹۰۰) قرار گرفته آستنیتی می شود (۱۰ دقیقه به ازای هر۱۰ میلیمتر ضخامت ) و سپس در روغن کوئنچ شده و پس از آن جهت بازگشت خواص ضربه پذیری و جلوگیری از تردی در دمای ۴۰۰ تا ۶۰۰ تمپر می گردد.
هنگام عملیات حرارتی Quench-Tempering به منظور جلوگیری از کربوره شدن بیش از حد یا دکربوره شدن ، دمای کوره میبایست خنثی بوده و تحت کنترل باشد.
عملیات حرارتی در کنار مواد اولیه و فرایند تولید از ارکان تولید پیچ و مهره محسوب می شود.

پیچ شش گوش ,پیچ و مهره ,گروه صنعتی غفاری صنعت ,پیچ آلن ,پیچ آلن مغزی ,پیچ اتاقی, پیچ استوانه, پیچ استیل, پیچ تی, پیچ چشمی, پیچ خروسکی, پیچ دوسره, پیچ متری, خودکارX پیچ شش گوش ,پیچ و مهره ,گروه صنعتی غفاریصنعت ,پیچ آلن ,پیچ آلن مغزی ,پیچ اتاقی, پیچ استوانه, پیچ استیل, پیچ تی, پیچ چشمی, پیچ خروسکی, پیچ دوسره, پیچ متری, خودکار, رول بولت, سرخزینه, سرمته ای, مهره استیل, مهره باریک), مهره بلند, مهره تی, مهره جوشی, مهره چاکدار, مهره چشمی ,مهره خروسکی ,مهره سربسته ,مهره شش گوش-, مهره قفلی, مهره کاسه نمدی,- مهره گرد, مهره مربعی, مهره واشردار, واشر استیل, واشر تخت HV-, واشر تخت آهنی-, واشر فنری, یوبولت,گروه صنعتی غفاری

پیچ مهره شش گوش

پیچ شش گوش
پیچ شش گوش و پیچ ۶ گوش و پیچ و مهره و پیچ

براساس استانداردهای پیچ و مهره:
Din: 931 / 933 / 960 / 961 / 962 / 6914 / 6921…

گرید:

۵٫۶ / ۸٫۸ / ۱۰٫۹ / A2 70 (304) / A4 80 (316)

موارد مصرف:صنایع نفت و گاز وپتروشیمی ،صنعت ساختمان، پل سازی ،سوله ،سازه ،اسکلت فلزی و…

یکی از پر کاربرد ترین پیچها ، پیچ سر شش گوش است.پیچ های شش گوش بیشتر کاربرد صنعتی و ساختمانی دارند.پیچ شش گوش در اسکلت فلزی،سازه فلزی و سوله کاربرد دارد اغلب آسمان خراشها و سازه های غولپیکر با کمک پیچ شش گوش سر به فلک کشیده اند.

کارخانه اتصالات نوین هم اکنون ، تولید پیچ فولادی از سایز M24 تا M48 را با روش فورج گرم و سایز M24 به پایین را با روش فورج سرد در گرید های ۸٫۸ و ۱۰٫۹ را در دستور تولید انبوه دارد . آزمایشگاه اتصالات نوین مستقر در کارخانه وظیفه کنترل کیفیت پیچ ها بر اساس استانداردهای روز دنیا را بعهده دارد . که آزمون کششی ، سختی ، تعیین گرید از آن جمله می باشند . پیچ های گرید ۱۰٫۹ نسبت به پیچ گرید ۸٫۸ از سختی بالاتری برخوردار هستتند و پیچ های سر شش گوش HV سختی ۱۰٫۹ را دارند . اما نسبت به پیچ های فولاد ۱۰٫۹ معمولی سر بزرگتری دارند . مواد اولیه بکار گرفته شده در گرید ۸٫۸ ، CK45 می باشد و برای پیچ سر شش گوش ۱۰٫۹ از متریال MO40 استفاده می شود MO40 همان متریالی است که برای ساخت استاد بولت ها از آن استفاده می کنند . اما برای گرید ۱۲٫۹ از VCN استفاده می شود که متاسفانه مواد اولیه آن در کشور ما به سختی یافت می شود .

اغلب پیچ های فولادی پوشش فسفات سیاه دارند که در مقاله پوشش فلزات توضیحات کامل داده شده است

از طرفی پیچ های سرشش گوش با گرید ۵٫۶ جهت سازه های سبک تر و همچنین برای اتصال قطعات فلزی و غیر فلزی که فشار زیادی زا تحمل نمیکنند نیز کاربرد دارند

پیچ های شش گوش استیل نیز که هم مقاومت سختی بالا و هم مقاومت خوردگی بالا دارند برای محیط های پر فشار و با رطویت بالا مصارف گوناگون دارند

برای پیچ های فولادی و آهنی از انواع پوشش ها نظیر آبکاری گالوانیزه سرد،گالوانیزه گرم ،داکرومات و … استفاده میشود که در این میان برای پیچ های گرید ۱۰٫۹ نباید از گالوانیزه گرم استفاده کرد چرا که باعث ایجاد ترک های هیدروژنی در سطح پیچ میگردد

صنعت نفت، گاز و پتروشیمی

استحکام پیچ

 

استحکام پیچ ، مقاومت کششی ، استحکام تسلیم ، گرید پیچ

Bolt Strength , Tension Strength , Yeild stress , Bot Grade

نامگذاری درجه بندی استحکام پیچ های متریک توسط اعداد و به صورت زیر است:

عدد قبل ازاعشار، معرف یک درصد حداقل مقاومت کششی برحسب مگاپاسکال ( MPa ) وعدد بعداز اعشارمعرف ده برابر نسبت حداقل استحکام تسلیم به حداقل مقاومت کششی است.

اعداد فوق هردو به طورتقریبی و دقیق نیستند. به عنوان مثال درکلاس ۴٫۶ عدد اول معرف یک صدم مقاومت کششی (مقاومت در حد گسیختگی) برحسب مگاپاسکال ( Mpa ) 4=0.01*400 و عدد بعد از اعشار معرف ده برابر نسبت حداقل استحکام تسلیم به حداقل مقاومت کششی (مقاومت درحدگسیختگی) است،یعنی مقاومت کششی (مقاومت درحدگسیختگی) ضرب درعدد بعداز اعشار تقسیم بر ۱۰ برابراست با استحکام تسلیم برحسب مگاپاسکال( Mpa ) 400*6/10=24. مقادیر استحکام نامی است واعداد واقعی پس از انجام آزمون مشخص خواهد شد.

استحکام تسلیم همواره برحسب درصدی از استحکام کششی بیان میشود. به عبارت دیگر با ضرب اعداد قبل و بعد از اعشار در هم و نیز درعدد ۱۰ استحکام تسلیم به دست می آید. به عنوان مثال: استحکام تسلیم پیچ ۶/۴ برابراست با ۲۴۰ مگاپاسکال( ۶*۴*۱۰-۲۴۰ ). گرید تمام پیچ ها با هر درجه ی استحکامی باید روی سر پیچ به طور خوانا درج شود. در این مورد گرید پیچ های۸/۸ و بالاتر ترجیحاً درکنار سر پیچ یا روی آن درج می شود.مقایسه ی تقریبی درجه بندی استحکام پیچ ها در سیستم اینچی و متریک درجدول ۲ آمده است.

۱۰٫۹

۹٫۸

۸٫۸

۵٫۸

۴٫۶

طبقه بندی ISO

۸

۵

۵

۲

۱

طبقه بندی اینچی

A490

A449

A325

***

A307

مدل ASTM

البته اگر قطر اسمی پیچ ها کمتر از ۵mm باشد، نیازی به درج گرید روی آن نیست. تقریبا جهت پیچ های متریک در استاندارد ISO 898 ، ده نوع گرید مکانیکی تعریف شده است.

توجه: دراستانداردهایISO و DIN گرید های مختلفی تعریف شده که جدول تبدیل آنها دراستاندارد DIN 267-3

آمده است.

درجه بندی مقاومت پیچ ها

Bolts Strength Classes

Description :

معمولا کارخانجات تولید پیچ ، آن ها را بر اساس درجه قدرت یا تحمل نیرو به انواع مختلف تقسیم بندی میکنند که اعداد حک شده بر پیچ ها معرف این طبقه بندی می باشد .درجه بندی پیچ ها براساس مقاومت کششی انجام شده و درسیستم متریک ، property class نامیده می شود. طبقه بندی مکانیکی درسیستم ISO در استاندارد ۲۰۸۹۸ EN قسمت ۱ و۲ ارائه شده است.

Keywords :

پیچ و مهره استنلس استیل

پیچ و مهره استنلس استیل

پیچ و مهره های استنلس استیل که از استیل با گرید های مختلف تولید می شوند مقاومت بالایی در برابر عوامل خورنده محیطی شامل گرما و رطوبت و اسید های بسیار رقیق دارند و از این رو از پیچ و مهره استنلس استیل در صنایع دریایی و محیط های گرم و مرطوب استفاده زیادی می شود.

معرفی اجمالی محصول

پیچ و مهره های استنلس استیل که از استیل با گرید های مختلف تولید می شوند مقاومت بالایی در برابر عوامل خورنده محیطی شامل گرما و رطوبت و اسید های بسیار رقیق دارند و از این رو از پیچ و مهره استنلس استیل در صنایع دریایی و محیط های گرم و مرطوب استفاده زیادی می شود.
از نظر تنسایل و سختی پیچ های استنلس استیل به هیچ وجه با پیچ های فولادی قابل قیاس نیستند و تنسایل آنها گاها به یک سوم پیچ های فولادی با عملیات حرارتی و سخت کاری نیز نمی رسد. از این رو در مواردی که نیاز به استحکام بسیار بالا جدی تر از مقاومت خوردگی بالا به نظر می رسد استفاده از پیچ های فولادی همراه با آبکاری های مختلف گالوانیزه گرم و داکرومات جهت افزایش مقاومت خوردگی این پیچ و مهره ها مرسوم است. مقایسه پیچ تیتانویم با پیچ استنلس استیل و پیچ خشکه
استنلس استیل در واقع ترکیب آهن با حداقل ۱۰٫۵ درصد کروم می باشد. در ترکیب استنلس استیل عناصر دیگری نیز مثل نیکل، تیتانیوم، آلومینیوم، مس، نیتروژن، فسفر و سلنیوم نیز با درصد های بسیار کم بکار رفته است. آنچه پیچ و مهره های استنلس استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ را از هم متمایز می کند استفاده از عنصر مولیبدنیوم مولیبدنیت در ترکیب استنلس استیل ۳۱۶ می باشد که مقاومت در برابر خوردگی آن را به میزان قابل توجهی از پیچ و مهره استنلس استیل ۳۰۴ بالاتر می برد. برای درک بهتر تاثیر عناصر در مقاومت در برابر خوردگی در زیر ابتدا مفهوم زنگ زدن را شرح می دهیم.
پدیده زنگ زدگی و خوردگی در پیچ و مهره ها چگونه اتفاق می افتد و به چه معناست
بیان شیمیایی پدیده زنگ زدن همان اکسیده شدن یعنی ترکیب فلز با اکسیژن در حظور رطوبت است. اما چرا فلزات زنگ می زنند؟ در علم شیمی فلز به عناصر ستون اول تا سوم جدول تناوبی یعنی عناصری که در لایه ظرفیت خود ۱ تا ۳ الکترون دارند اطلاق می شود. در عوض عناصر نافلزی به عناصر ستون ۴ تا ۸ جدول تناوبی اطلاق می شود. اصولا فلزات به دلیل داشتن الکترون فعال در لایه ظرفیت خود مایل به از دست دادن الکترون و نافلزات به دلیل کو داشتن الکترون مایل به جذب الکترون هستند فلزات با از دست دادن الکترون به حالت تعادل که لایه ظرفیت پایینتر است و نا فلزات به جذب الکترون به حالت تعادل که تکمیل لایه ظرفیت و رسیدن به لایه بالاتر است میل دارند. بنابراین زمانیکه فلز و نافلز در طبیعت با یکدیگر ترکیب می شوند که به آن پیوند یونی یا فلزی نیز اطلاق می شود فلز الکترون از دست داده و الکترون از دست رفته فلز جذب نافلز می شود.
پیچ و مهره زنگ زده
بیان ساده
زنگ زدن یک پدیده طبیعی است. عناصر خالص مثل آهن بطور ذاتی با شرایط محیطی تغییر شکل می دهند. پدیده ترکیب عناصر آهن با اکسیژن را در حظور رطوبت زنگ زدگی می گویند. نتیجه زنگ زدن یک ماده قرمز رنگ سطح فلز است که لایه های زیرین را نیز در معرض خوردگی بیشتر قرار می دهد. پیچ و مهره های آهنی و فولادی به شدت در برابر زنگ زدگی نامقاوم هستند. استنلس استیل بطور ذاتی یک سطح مقاوم در برابر خوردگی را بوجود می آورد. اما چگونه؟
کروم موجود در استنلس استیل دقیقا مثل خود آهن با اکسیژن ترکیب می شود اما تفاوت در اینجاست که ترکیب ایجاد شده از کروم و آهن تنها در چند مولکول سطحی و در سطحی بسیار نازک اتفاق می افتد و ترکیب ایجاد شده بر خلاف زنگ زدگی آهن که پودری و شکننده است لایه ای بسیار مقاوم و با طول عمر بالا را بر روی سطح بوجود می آورد. زمانی که این لایه مقاوم بر روی سطح فلز ایجاد میشود زنگ زدن با سرعت بسیار پایین ۰٫۰۰۲ اینچ در سال یا ۰٫۲ اینچ در هر صد سال اتفاق می افتد.

شرح انواع مختلف پیچ

شرح انواع مختلف پیچ ها:

در بیشتر واحدهای صنعتی از پیچ ها برای سوار کردن و اتصال قطعات روی یکدیگر و نیز تنظیم دستگاههای صنعتی و یا جهت انتقال حرکت استفاده می شود. در کمتر دستگاهی است که از پیچ ها استفاده نمی شود به همین دلیل است که اهمیت آنها در صنعت بسیار زیاد می باشد. مواردی که از پیچ ها استفاده می شود عبارتند از:
ماشینهای ابزار، انواع گیره ها، وسائط نقلیه، ابزرار و ادوات جنگی ، کشتی ها، هواپیماها، ساختمانهای فلزی، میز و صندلی، ماشینهای چاپ و ریسندگی و بافندگی ، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی ، لوازم خانگی و …
نوع جنس پیچ و مهره ها:
در بیشتر مواقع نوع جنس پیچ و مهره بر حسب اعداد و حروف معتبر بین المللی بر روی گل پیچ حک می شود و برای پی بردن به نوع آلیاژ پیچ و مهره کافیست معنی اعداد و حروف درج شده بر روی آن را بدانید .
انواع رزوه های پیچ :

۱) مجموعه رزوه درشت
۲) مجموعه رزوه ریز
۳) مجموعه رزوه فوق العاده ریز
۴) مجموعه هشت رزوه ای
۵) مجموعه دوازده رزوه ای
۶) مجموعه شانزده رزوه ای
۷) رزوه امریکایی
۸) رزوه دندانه ارّه ای
۹) رزوه چهارگوش
۱۰) رزوه پیچ حلزونی ۲۹ درجه.
پیچ های غیر خودکار یا ساده :

این نوع پیچ ها برای ثابت شدن نیاز به مهره دارند یا قطعه ای که مانند مهره باشد و بتواند کار مهره را انجام دهد. معروفترین پیچ از این نوع را می توان انواع پیچ های شش گوش ذکر کرد همچنین پیچ هایی دیگر مثل پیچ اتاقی، پیچ جوشی، پیچ استوانه، پیچ آلن و … را می شود نام برد .

پیچ های عادی برای اتصال دادن قطعات در جایی که اتصال غیر دائمی مورد نیاز باشد به کار می روند .
پیچ های خودکار :
پیچ های مخروطی معمولاً دارای دندانه های درشت می باشند و برای اتصال قطعات نرم مانند چوب و پلاستیک بکار می روند.

پیچ های خودکار نوعی از پیچ هستند که برای ثابت شدن در قطعه مورد اتصال نیازی به مهره ندارند و درون کار فرو می روند و نوک آنها معمولا مانند میخ تیز هست و حتی می توانند قطعه کار شده را سوراخ کنند مثل پیچ های سرمته ای، پیچ چوب،…

سرپیچ ها از نظر ظاهری نیز با هم متفاوت می باشند. برخی پیچ ها دوسو، برخی چهارسو، برخی آلن خور، برخی آچارخور، برخی پنج پر و… می باشند .

شرح مختلف پیچ

شرح مختلف پیچ ها:۰۲۱-۵۵۳۷۷۰۹۳

در بیشتر واحدهای صنعتی از پیچ ها برای سوار کردن و اتصال قطعات روی یکدیگر و نیز تنظیم دستگاههای صنعتی و یا جهت انتقال حرکت استفاده می شود. در کمتر دستگاهی است که از پیچ ها استفاده نمی شود به همین دلیل است که اهمیت آنها در صنعت بسیار زیاد می باشد. مواردی که از پیچ ها استفاده می شود عبارتند از:
ماشینهای ابزار، انواع گیره ها، وسائط نقلیه، ابزرار و ادوات جنگی ، کشتی ها، هواپیماها، ساختمانهای فلزی، میز و صندلی، ماشینهای چاپ و ریسندگی و بافندگی ، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی ، لوازم خانگی و …
نوع جنس پیچ و مهره ها:
در بیشتر مواقع نوع جنس پیچ و مهره بر حسب اعداد و حروف معتبر بین المللی بر روی گل پیچ حک می شود و برای پی بردن به نوع آلیاژ پیچ و مهره کافیست معنی اعداد و حروف درج شده بر روی آن را بدانید .
انواع رزوه های پیچ :

۱) مجموعه رزوه درشت
۲) مجموعه رزوه ریز
۳) مجموعه رزوه فوق العاده ریز
۴) مجموعه هشت رزوه ای
۵) مجموعه دوازده رزوه ای
۶) مجموعه شانزده رزوه ای
۷) رزوه امریکایی
۸) رزوه دندانه ارّه ای
۹) رزوه چهارگوش
۱۰) رزوه پیچ حلزونی ۲۹ درجه.
پیچ های غیر خودکار یا ساده :

این نوع پیچ ها برای ثابت شدن نیاز به مهره دارند یا قطعه ای که مانند مهره باشد و بتواند کار مهره را انجام دهد. معروفترین پیچ از این نوع را می توان انواع پیچ های شش گوش ذکر کرد همچنین پیچ هایی دیگر مثل پیچ اتاقی، پیچ جوشی، پیچ استوانه، پیچ آلن و … را می شود نام برد .

پیچ های عادی برای اتصال دادن قطعات در جایی که اتصال غیر دائمی مورد نیاز باشد به کار می روند .
پیچ های خودکار :
پیچ های مخروطی معمولاً دارای دندانه های درشت می باشند و برای اتصال قطعات نرم مانند چوب و پلاستیک بکار می روند.

پیچ های خودکار نوعی از پیچ هستند که برای ثابت شدن در قطعه مورد اتصال نیازی به مهره ندارند و درون کار فرو می روند و نوک آنها معمولا مانند میخ تیز هست و حتی می توانند قطعه کار شده را سوراخ کنند مثل پیچ های سرمته ای، پیچ چوب،…

سرپیچ ها از نظر ظاهری نیز با هم متفاوت می باشند. برخی پیچ ها دوسو، برخی چهارسو، برخی آلن خور، برخی آچارخور، برخی پنج پر و… می باشند .

پیچ مهره

تعریف پیچ :
استوانه ای است که شیارهای مارپیچ آن را احاطه کرده است. طراحی شیار پیچ ها برای بریدن مواد نرم تر و سخت تر متفاوت است، شیارها اغلب به صورت مثلث، مربع، ذوزنقه و نیم دایره روی سطح جانبی بدنه ایجاد می شود.

برای شناخت پیچ ها و تعریف پیچ ها به ۴ مشخصه نیازمندیم :

الف ) قطر پیچ ب) طول پیچ ج ) نوع کله پیچ د ) نوع دنده و گام پیچ فاصله قله دو نخ رزوه کنار هم
:رده ی مقاومتی پیچ

رده ی مقاومتی در پیچ ها بر اساس استاندارد DIN با سه عدد ۸٫۸، ۱۰٫۹ و ۱۲٫۹ تعریف شده است .

شایع ترین کاربرد پیچ برای نگه داری اشیا و قطعات به یکدیگر می باشند. بخش استوانه ای از قسمت انتها تا نوک پیچ را پای پیچ گویند که ممکن است کل یا بخشی از آن رزوه شده باشد. به فاصله میان هر شیار با شیار دیگر گام پیچ گفته می شود.
پیچ های قدرت که گاهی محرک های خطی یا پیچ های انتقال نیز نامیده می شوند، برای تبدیل حرکت دورانی مهره یا پیچ به حرکت خطی نسبتا آهسته در امتداد محور پیچ به کار می روند. هدف بسیاری از آن ها اخذ مزیت مکانیکی بیشتر است، مانند جک ها و پرس ها و هدف برخی حصول به جا به جایی دقیق حرکت محوری است.

جنس پیچ ها
جنس پیچ ها می تواند از فلز، چوب، پلاستیک باشد. پر مصرف ترین مواد در تولید این نوع اتصالات فولاد می باشد و نوع آن فولادهای کم کربن و کربن متوسط می باشد. ولی استفاده کردن از فولادهای با کربن بالا، فولاد زنگ نزن(استنلس استیل )(صنایع دریایی -صنایع غذایی -مکانهای مرطوب )، آلومینیوم (ظروف تفلون)، مس، برنج نیز معمول می باشد.
یکی از مهمترین نکاتی که در تولید این گونه اتصالات مانند پیچ و مهره و پرچ باید توجه داشت نوع و جنس مواد اولیه می باشد. جنس و نوع مواد اولیه نه تنها در کیفیت این نوع اتصالات تاثیر دارد در قیمت تمام شده آنها نیز تاثیر زیادی دارد. نوع مفتول فولادی که در تولید پیچ و پرچ و مهره ها استفاده می شود باید قابلیت و فرم پذیری سرد را داشته باشد( Cold heading quality (CHQ. این نوع فولادها معمولا از فولاد ساختمانی و معمولی گرانتر هستند و دلیل آن این می باشد که در فولاد های با قابلیت CHQ سعی می شود تا حبابهاب ریز هوا به حداقل برسد و سطح و مقطع مفتول به صورت یکنواخت تر و همگن تر باشد تا در هنگام تولید سطح قطعات تولیدی ترک نخورد و ترک نداشته باشد.

انواع پیچ ها از نظر کاربرد :
پیچ ها در صنعت به دو صورت مورد استفاده قرار می گیرند.

الف: پیچ های محکم کننده : این پیچ ها به منظور وصل کردن دو چند قطعه مختلف به یکدیگر به کار می روند که معمو لا فرم دندانه ی آن مثلثی (v) می باشد.

ب: پیچ انتقال حرکت : این پیچ ها شامل انو اع پیچ ها و حلزون هایی است که جهت انتقال حرکت یا تبدیل حرکت دورانی به حرکت مستقیم الخط و یا تغییر سرعت به کار می رود. فرم مقطع پیچ های انتقال حرکت اغلب ذوزنقه ای یا مربعهای می باشد. و از موارد استفاده ی آنها هدایت سوپرت ماشین و میز صفحه تراش و فرز می باشد.

سیستم های پیچ:

پیچ ها را در دو سیستم استاندارد کرده اند:

۱- سیستم DIN= فرم صنعتی المان

۲- سیستم ISO= سازمان استاندارد بین المللی

روش و استاندارد DIN تا سال ۱۹۶۰ متداول بود و هم اکنون سیستم ISO

جایگزین آن شده است . درسیستم DIN به دلیل اینکه سر دندانه ها تیز می باشد و باعث خراب شدن سریع پیچ ها می شود یکی از عیب های این سیستم می باشد.

جهت گردش دندانه های پیچ :

اگر جهت حرکت دندانه پیچ ها به طرف راست باشد پیچ راست گرد گفته می شود. برای شناخت آن کافی است به آن عمود نگاه کنیم درصنعت موارد استفاده پیچ های راست گرد بیشتر از چپ گرد است. پیچ های چپ گرد برای اتصال لوله هایی که برای گازهای قابل اشتعال مورد استفاده قرار می گیرد .
شده به صورت اینکه چگونه بار اعمالی را انتقال می دهند دسته بندی می شوند .اگر بار به صورت موازی با محور پیچ ها وارد شود . اتصال با نام اتصااتصالات پیچ ل کششی شناخته می شود .

هنگامی که بار وارده بر اتصال به صورت عمود بر محور پیچ ها باشد اتصال به نام اتصال برشی نامیده می شود.

دراتصال برشی پیچ ها می توانند به صورت بین برشی بارها ی اعمالی را انتقال دهند یا اینکه پیچ های سفت شده تا یک اتصال اصطکاکی را به وجود آورند.

حالت مرکب نیز می تواند وجود داشته باشد که درآن بار به صورت حالت مرکبی از دو حالت انتقال پیدا کند. از لغزش در اتصالات اصطکاکی توسط نیروی فشاری بین اجزا جلوگیری می شود که این نیروی فشاری با کشش پیچ حاصل می شود. این نیروی اصطکاکی که باعث نگهداری اتصال می شود به چند عامل مهم بستگی دارد که در این میان نیروی پیچ بار پیچ و مقاومت لغزشی سطوح اعضای اتصال دو عامل مهمتر می باشند .

اتصال برشی به طور معمول در سازه های هوا فضایی ، ساختمانی ، خطوط راه آهن و پل ها یافت می شوند.

محدودیت‌های اتصالات پیچی

محدودیت‌های اتصالات پیچی

وصله‌ی ستون‌ها در سازه‌های با ارتفاع ۶۰ متر و بیشتر.
وصله‌ی ستون‌ها در سازه‌های با ارتفاع بین ۳۰ تا ۶۰ متر در صورتی که نسبت بعد کوچک پلان به ارتفاع در آنها از ۴۰ % کمتر باشد
وصله‌ی ستون‌ها در سازه‌های با ارتفاع کمتر از ۳۰ متر در صورتی که نسبت بعد کوچک پلان به ارتفاع در آنها از ۲۵ % کمتر باشد.
در سازه‌های با ارتفاع بیش از ۴۰ متر، برای اتصال همه‌ی تیرها و شاهتیرها به ستون‌ها و یا اتصالات هر نوع تیر یا شاهتیری که مهار ستون‌ها با آنها مرتبط باشد.
همه‌ی سازه‌هایی که جراثقال‌های با ظرفیت بیش از ۵ تن تحمل می‌کنند. وصله‌ی خرپاها یا تیرهای شیبدار سقف، اتصال خرپاها به ستون‌ها، وصله‌ی ستون‌ها، مهار ستون‌ها، مهار زانویی بین خرپای تیر سقف و ستون و تکیه‌گاه‌های جرثقیل مشمول این امر هستند.
در اتصالات تکیه‌گاه‌های اعضایی که ماشین‌های متحرک یا بارهای زنده از نوعی را تحمل می‌کنند که تولید ضربه و یا معکوس شدن تنش‌ها را به همراه داشته باشد

وظایف بازرسان پیچ و مهره‌

مطالعه‌ی دقیق مباحث اجرایی مشخصات فنی، نقشه‌های قرارداد، نقشه‌های کارگاهی ساخت و نیز نصبی پروژه.
که از سوی کارخانه‌ی سازنده صادر شده است و حصول اطمینان از تطابق ویژگی‌های « گواهینامه‌های مطابقت مواد » مطالعه‌ی همه‌ی مواد قطعات با الزامات پروژه.
تایید شناسایی مواد پیچ و مهره‌ها.
تایید وجود شرایط مناسب و تحت کنترل جهت انبار قطعات.
تایید وجود دستور کارهای مصوب نصب پیچ و مهره و استفاده از این دستورکارها در روند عملیات اجرایی.
تایید صلاحیت همه‌ی پرسنل نصاب پیچ و مهره.
حصول اطمینان از آگاهی تمام نیروهای کاری از دستور کار نصب پیچ و مهره.
مشاهده‌ی آزمایش پیش از نصب که در آغاز کار و به ازای هر محموله انجام می‌شود.
در روش استفاده از آچار کالیبره، عملیات کالیبراسیون آچار در ابتدای هر شیفت کاری بررسی و بازرسی شود.
کنترل کفایت وضعیت اتصال اعم از وضعیت ابعاد سوراخ‌ها، عدم وجود وضعیت نامناسب در سوراخ‌هایی که گشاد شده و یا برق ‌زده شده‌اند.
در اتصالات اصطکاکی، کنترل مناسب بودن وضعیت سطوح ورق‌های اتصالی که بر روی هم قرار می‌گیرند.
کنترل سفت شدن نخستین همه‌ی پیچ‌ها، پیش از اعمال نیروی پیش‌تنیدگی.
در اتصالاتی که باید پیش‌تنیده شوند، در قالب یک برنامه‌ی زمان‌بندی مناسب عملیات پیش‌تنیدگی کنترل شود تا از درستی انجام آن اطمینان حاصل شود.
هر گونه اختلاف نظر در خصوص دستیابی به میزان پیش‌تنیدگی مورد نظر باید بلافاصله حل و فصل شود. گزارش کاملی در خصوص اتصالات مشاهده و بازرسی شده که مورد قبول قرار گرفته‌اند تهیه شود. این گزارش باید طبق برنامه و در زمان‌های مربوطه و از پیش مشخص به دستگاه مربوطه تحویل شود.

اتصالات پیچیاتصالات سازه‌های فولادیسازه‌های پیچ و مهرهسازه‌های فلزیسیستم‌های سازه‌ایفرایندهای جوشکاریمقایسه سیستم‌های سازه‌ای

‌انواع پیچ‌ها‌ در اتصالات

‌انواع پیچ‌ها‌ در اتصالات

تقسیم بندی پیچ‌های معمولی و پیچ‌های پرمقاومت با توجه به مقاومت نهایی کششی آنها و نوع مصالحی که در ساخت و تولید آنها به کار می‌رود، انجام می‌گیرد. هر دو نوع پیچ معمولی و پرمقاومت دارای شکل ظاهری مشابه یکدیگر هستند.
پیچ‌های معمولی‌

مصالح پیچ‌های معمولی از نوع فولاد نرمه با کربن کم هستند. پیچ‌های معمولی در استاندارد ASTM ۳۰۷ با علامت A مشخص می‌شوند. قیمت پیچ‌های معمولی از پیچ‌های پرمقاومت کمتر بوده و با قطرهای‌ محدود ساخته می‌شوند. مورد مصرف آنها در سازه‌های سبک مانند خرپاهای کوچک، سازه‌های موقتی و اعضای درجه دوم سازه‌ها مانند مهاربندها و لاپه‌ها هستند. از پیچ‌های معمولی به عنوان وسیله کمکی مونتاژ نیز در اتصالاتی که اعضای اصلی آن توسط جوش و یا پیچ های پرمقاومت متصل می‌شوند استفاده میکنند.
پیچ‌های پرمقاومت

عرضه پیچ‌های پرمقاومت تحول زیادی در صنعت سازه‌های فولادی و اتصالات آنها به وجود آورد. مصالح پیچ‌های پرمقاومت از فولاد با کربن متوسط است که خود و مهره آنها به وسیله عملیات مرغوب سازی (حرارت دهی و کاهش حرارت) تولید می‌شوند و قبل از شروع عملیات مرغوب سازی حدود ۱۶ تا ۲۵ ساعت گداخته می‌شوند.
انواع عملکرد اتصالات پیچی‌
انواع اتصال‌های پیچی

به طور کلی دو فلسفه در عملکرد اتصالات پیچی وجود دارد که شامل اتصال اتکایی و اتصال اصطکاکی هستند.
عملکرد اتصال اتکایی

در عملکرد اتکایی، پیچ درون سوراخ صفحات اتصال قرار می‌گیرد و مهره بسته می‌شود. هنگامی که بار خارجی به پیچ وارد می‌شود، قطعات اتصال لغزش پیدا می‌کنند که در اثر آن، یک نیروی فشاری به لبه‌های اتصال وارد می‌شود که تبدیل به نیروی برشی در پیچ می‌شود. این اتصال تنها برای حالت بارگذاری ثقلی بوده و در طرح لرزه‌ای نباید از این نوع عملکرد در اتصال استفاده نمود. در این نوع اتصال هیچ نیروی پیش‌تنیدگی در پیچ ایجاد نمی‌شود و برای اجرای این اتصال، تنها سفت کردن پیچ به وسیله‌ی کارگر کفایت می‌کند.
عملکرد اتصال اصطکاکی

هنگامی که پیچ درون سوراخ صفحات اتصال قرار می‌گیرد، علاوه بر مهره باید از واشر نیز استفاده نمود‌. باید توجه شود که واشر مصرفی در اتصال اصطکاکی نباید از نوع واشر فنری باشد. در طراحی لرزه‌ای تنها باید از این فلسفه‌ی طراحی در اتصال استفاده شود. به عبارتی دیگر، در طراحی همه‌ی اتصالات قاب‌های خمشی و قاب‌های دوگانه و نیز اتصالات بادبندی و وصله‌ی ستون‌های باربر جانبی در قاب‌های ساده باید از این نوع عملکرد استفاده نمود. در این نوع اتصال، علاوه بر سفت کردن نخستین پیچ، باید به مقداری که در طراحی مشخص شده است، نیروی پیش‌تنیدگی نیز در پیچ ایجاد شود. با اعمال نیروی پیش- تنیدگی، در پیچ تحت کشش قرار گرفته و با اعمال بار، بین صفحات اتصال اصطکاک به وجود می‌آید که
باعث عدم لقی و کارکرد کامل اتصال می‌شود. باید در نظر داشت که شکل پیچ در اتصال اصطکاکی با شکل پبچ در اتصال اتکایی متفاوت است. به طوری که پیچ‌های اتصال اصطکاکی دارای سر پیچ بزرگتر هستند.

زمانی‌ که یک پیچ پرمقاومت بدون کشش اولیه، تحت اثر نیروی کششی خارجی قرار می‌گیرد، نیروی کششی درون پیچ با نیروی اعمال شده برابر می‌شود. در صورتی که پیچ پیش‌تنیده (پیش‌کشیده) شده باشد، درصد بسیار زیادی از نیروی کششی خارجی صرف ایجاد نیروهای فشاری و یا گیرهای اعمال شده به اجزای اتصال می‌شود. به دلیل آنکه به طور معمول کشش به وجود آمده در پیچ‌های پرمقاومت ناشی از نیروی کششی خارجی در لحظه‌ی جداشدن قطعات از یکدیگر نزدیک به ده درصد بیش از کشش در آغاز بارگذاری است، لذا باید همه‌ی پیچ‌هایی که تحت اثر کشش مستقیم قرار دارند، پیش‌کشیده شوند.
الزامات ضریب اصطکاک سطوح فولادی در اتصالات اصطکاکی‌

به طور کلی اصطکاک حاصل دو عامل بوده، یکی زبری سطح و دیگری نیروی پیش‌تنیدگی. در طراحی فرض بر رنگ نشدن و وجود زبری مناسب سطوح اتصال است، در نتیجه هنگامی که قطعات نصب می‌شوند، باید همه‌ی سطوح اتصال (شامل سطوح مجاور سرپیچ‌ها و مهره‌ها) از قسمت‌های پوسته شده و دیگر مواد زاید عاری بوده و به ویژه سطوح تماس اتصالات اصطکاکی باید به طور کامل تمیز باشد و اثری از پوسته‌ی زنگ، رنگ، لاک، انواع روغن و مصالح دیگر در آنها وجود نداشته باشد. بنابراین پس از اینکه اتصال به وجود آمد، محل همه‌ی پیچ‌های بسته شده رنگ آمیزی می‌شود.

اتصالات سازه‌های فولادی

 

اتصالات سازه‌های فولادی

اتصالات در تمامی سازه‌ها از جمله سازه‌های فولادی یکی از اجزای اساسی سازه بوده و عامل اصلی یکپارچگی سیستم‌های سازه‌ای است. یک اتصال ضعیف و نامناسب می‌تواند منجر به یک سری زوال‌های پی در پی و بنیادی در سازه فولادی شود. از آنجا که زوال اعضای سازه‌ای خیلی کم اتفاق می‌افتد، بسیاری از زوال‌های سازه‌ای ناشی از طراحی ضعیف اتصالات‌ یا ضعف در جزئیات اجرائی است. در طراحی و اجرای اتصالات ساختمان‌های فولادی باید توجه ویژه‌ای بشود که حتی در ساختمان‌های در حال احداث نیز مشکلات متعددی دیده می‌شود که به هنگام زلزله شکست جوش و گسیختگی اتصال ساده‌، یا گیردار تیر به ستون ساختمان‌های فولادی زیاد تجربه شده است.

امروزه اجزای سازه‌ای فولادی توسط جوش یا پیچ‌ یا ترکیبی از این دو به یکدیگر متصل می‌شوند. تا چند دهه قبل اتصالات توسط جوش ‌یا پرچ انجام می‌شد. بعد استفاده از پیچ به خصوص پیچ‌های با مقاومت زیاد بسیار رایج و مرسوم شد به طوری که امروزه در سازه‌های فولادی دیگر از پرچ استفاده نمی‌شود. دلایلی را برای این تغییر (یعنی استفاده از پیچ به جای پرچ) می‌توان برشمرد، از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

برای نصب یک پیچ به دو کارگر معمولی نیاز است در صورتی که یک پرچ توسط چهار کارگر ماهر اجرای می‌شد.
اجرای پرچ یک عملیات به علت حمل پرچ گداخته از محل کوره تا محل نصب نسبتا خطرناک و پر سر و صدا است.
اجرای اتصالات پیچی بسیار سریع انجام می‌گیرد و زمان نصب را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.

زیرا با این وجود ضوابط مربوط به ساخت و اجرای اتصالات پرچی کنار گذاشته نشده‌ و هنوز توسط آئین نامهAICS ارائه می شود. بسیاری از سازه‌های فولادی موجود در گوشه و کنار جهان دارای اتصالات پرچی هستند و شناخت رفتار آنها برای ارزشیابی مقاوم‌ترین سازه‌ها و ترمیم سازه‌های قدیمی الزامی است. به طور کلی، اصول آنالیز و طراحی اتصالات پرچی نظیر اتصالات پیچی بوده با این تفاوت که خصوصیات مصالح آنها متفاوت است. نوع دیگر عامل اتصال، جوش است که بسیار مرسوم بوده و دارای چندین مزیت نسبت به پیچ است. یک اتصال جوشی از نظر طراحی، بر اساس مفاهیمی نسبتا ساده استوار است. بعضی از اتصالات پیچی که طراحی و اجرای آنها پیچیده باشد با سهولت بیشتر توسط شکل باید با استفاده از نبشی، پرچ و یا پیچ، مهره و I جوش طراحی و اجرا می‌شوند. به عنوان مثال برای ساخت یک تیر ورق با مقطع، واشر بال‌ها را به جان متصل کرده، در صورتی که توسط جوش این تیر ورق به سادگی قابل ساخت است.

از طرف دیگر جوش نیز مشکلات خاص خود را دارد و یکی از مهمترین موضوعات در هر ساختمان فولادی، کنترل جوشکاری آن است. جوشکاری باید توسط استادکاران ماهر انجام شده و جوش اجرا شده مورد بازرسی‌های لازم بر اساس نوع جوش قرار گیرد. بازرسی جوش عملیاتی دقیق، زمان گیر و پرهزینه است. جوش‌ها در همه بخش‌ها بایستی منطبق بر اطلاعات نقشه بوده و از لحاظ بعد و طول جوش و کنترل کیفیت لازم بررسی شود. امروزه استفاده از پیچ به عنوان یک وسیله مناسب و قابل اطمینان در ساخت و اجرای سازه‌های فولادی بسیار رایج و متداول شده است. چون عموماً در ساخت و تولید پیچ‌ها از فولادهای مخصوص با عملیات ویژه استفاده می‌کنند. مصالح پیچ‌ها دارای مقاومت گسیختگی به مراتب بالاتر از فولادهای ساختمانی معمولی هستند. دست یابی به پیچ‌های پرمقاومت و با کیفیت مناسب موجب فراهم شدن افق‌های جدیدی در زمینه اتصالات انواع سازه‌های فولادی اعم از ساختمان، پل و تاسیسات صنعتی شده است.
مزایا و معایب اتصالات پیچی‌

مزایای اتصالات پیچی به شرح زیر است.
‌سرعت اجرا

سرعت اجرای سازه‌های با اتصالات پیچ و مهره‌ای نسبت به اتصالات جوشی بالاتر و کاملاً قابل لمس است و زمان ساخت سازه‌های پیچ و مهره‌ ای کمتر از سازه‌های با اتصالات جوشی است و با توجه به مدت زمان بالای اجرای پروژه‌های کشورمان این نوع از سازه‌ها جهت کاهش زمان ساخت پیشنهاد میشود.
سرعت نصب

در این گونه از سازه‌ها بدلیل حذف کامل جوشکاری در محل نصب سازه‌، فقط با جای گذاری قطعات و بستن تعدادی پیچ و مهره محدود می‌شود که این عامل باعث افزایش چشمگیر سرعت نصب می‌شود و خطاهای نصب به حداقل خود می‌رسد.
امکان باز نمودن سازه و استفاده مجدد

اعضای سازه‌های فولادی را که با پیچ به یکدیگر متصل شده‌اند، می‌توان از هم جدا نمود و در محل دیگری مجدداً آنها را به یکدیگر متصل و سازه جدیدی را احداث نمود. این موضوع در اجرای سازه‌های موقت نظیر پل‌ها و داربست‌های غیردائم اهمیت ویژه‌ای دارد.
‌کیفیت ساخت

کیفیت ساخت سازه با امکانات موجود در کارخانه و طبق نقشه‌های طراحی شده و تحت نظارت واحد کنترل کیفی قابل مقایسه با سازه‌های جوشی که در محل نصب سازه ساخته می‌شوند نبوده و دارای کیفیت بسیار بالایی است.
پرت مصالح

معمولاً دست محاسب در انتخاب مقاطع خاص مانند IPE بسته بوده و مجبور است با اضافه کردن ورق و جوشکاری اضافی به مقطع مورد نظر خود برسد. حال آنکه در ساختمان پیچ و مهره‌ای امکان اجرا و تولید مقاطع سبک‌تر و با مقاومت بیشتر وجود دارد. استفاده از ورق در ساخت مقاطع و پرت آهن آلات به حداقل می‌رسد‌.
‌ایمنی و پایداری سازه

چه به لحاظ تئوری و چه به لحاظ عملی ثابت شده‌ که ساختمان‌های پیچ و مهره‌ای به دلیل کیفیت بهتر، پایداری و مقاومت بیشتری در برابر زلزله و نیروهای جانبی دارند.
‌هزینه کمتر

اجرای ساختمان پیچ و مهره‌ای به لحاظ اقتصادی می‌تواند هزینه کمتری را به مالک تحمیل کند ولی این بدان معنی نیست که در دو سازه که کاملاً مقاطع آن یکسان است سازه پیچ و مهر‌ه‌ای کم هزینه‌تر باشد‌. ولی به دلیل باز بودن دست طراح در بهینه سازی و ساخت مقاطع با وزن کمتر، امکان کاهش وزن سازه توسط طراح به راحتی امکان پذیر است.
‌مقاومت در برابر آتش سوزی

در دماهای بالا معمولا اتصالات پیچ و مهره‌ای مقاومت بیشتری در برابر حرارت دارند و احتمال تخریب سازه بسیار کمتر از اتصالات جوشی است .
‌عدم نیاز به فضای کار

معمولاً در شهر‌ها به دلیل عدم وجود موقعیت و مکان مناسب جهت ساخت‌، اغلب پیمانکاران دچار زحمت فراوان شده که با استفاده از این نوع سازه‌ها، قابلیت اجرا در شلوغ‌ترین و کم حجم‌ترین موقعیت‌ها را فراهم کرده است.
‌رواج جهانی

در تمامی کشورهای آمریکایی و اروپایی تمامی سازه‌ها به صورت پیچ و مهره‌ای اجرا می‌شود مگر در سازه‌های بسیار کم اهمیت که اتصالات آن جوشی اجرا می‌شود. ‌از دلایل مهم استفاده از این نوع سازه‌ها در این کشور‌ها‌، عملکرد بهتر آن و تجربه بیشتر آن کشور‌ها در ساخت سازه‌های فولادی است.
خوردگی سازه

در سازه‌های پیچ و مهره‌ای قبل از رنگ آمیزی‌، قطعات داخل دستگاه‌های سندبلاست و وایر برس تحت نظر واحد کنترل کیفی زنگ زدایی می‌شوند که در سازه‌های جوشی این عملیات انجام نمیشود و همچنین در سازه‌های جوشی بجای رنگ غنی شده با روی‌، که در سازه‌های پیچ و مهره‌‌ای استفاده می‌شود‌، ضد زنگ بکار می‌‌رود که این امر باعث خوردگی سریع سازه می‌شود.
‌امکان استفاده در مدیریت حوادث

با توجه به امکان جابجایی این گونه سازه‌ها امکان جابجایی و نصب آن در مناطق بحران زده مانند سیل و زلزله امکان پذیر است.
‌شرایط محیطی کار

برای اجرای مناسب اتصالات جوشی لازم است درجه حرارت محیط، تهویه هوا، محل استقرار و نیز فضای دسترسی به اتصال در شرایط مناسب و قابل قبولی باشد. در حالی که محدودیت‌های ذکر شده در اجرای سازه‌های فولادی به کمک اتصالات پیچی به مراتب کمتر است.

مشکل عمده در اجرای سازه‌های فولادی با اتصالات پیچی در اثر اجرای غلط و نامناسب سوراخ‌ها و عدم رعایت میزان پیش تنیدگی در پیچ‌ها و عدم انطباق آنها هنگام اجرا و نصب پدید می‌آید. بنابراین در تعبیه سوراخ‌های اعضا در کارگاه‌های صنایع فلزی باید به دقت محل سوراخ‌ها تعیین و با وسایل و تجهیزات مناسب عمل سوراخ نمودن اعضا صورت گیرد.
جلوگیری از خوردگی اتصالات‌

دوام اتصالات به درجه خوردگی محیط در دوران سرویس بستگی دارد. خرابی‌های ناشی از زنگ زدگی باعث گسیختگی پیش از موقعی شود، بنابراین محافظت در برابر خوردگی به منظور حفظ تمامیت و یکپارچگی سازه در طول عمر خود باید مورد توجه قرار گیرد. پیچ‌ها و مهره‌ها در سازه‌های فولادی یکی از اجزای مهم بوده که تمامیت کل سازه به آنها بستگی دارد. برای محافظت در برابر خوردگی می‌توان از فلزهای مقاوم و یا پوشش‌های محافظ قبل و بعد از نصب استفاده نمود. استفاده از اتصالاتی که از آلیاژهای مقاوم ساخته شده‌اند بهترین راهکار در محیط‌های بسیار خورنده است. پوشش‌های محافظ شامل روی، کادمیوم و فلزات گران قیمتی مانند نیکل و قلع است که باید پیش از نصب مورد استفاده قرار گیرند. در مورد فلزات فعال‌تر مانند روی و کادمیوم ضخامت پوشش اهمیت زیادی دارد اما پوشش‌های نازک نیکل و قلع می‌تواند در دراز مدت به خوبی از سازه محافظت نماید.